Kortizon Nedir?
Kortizon böbrek üstü bezlerinin kabuk kısmından salgılanan
bir hormondur. Karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasına insüline zıt yönde
etki eder. Kan şekeri sentezini ve proteinin yapıtaşlarına parçalanmasını
arttırır. Sabaha karşı daha fazla salgılanır gün içerisinde insanı strese karşı
hazırlamaya çalışır. Yaralanma, korku ve soğuk gibi stres durumları bu hormonun
salgılanmasını arttırır. Karaciğerde glikoz sentezini arttırır, kaslarda
protein yıkımını arttırır.
Kortizon Tedavisi
Hangi Durumlarda Uygulanır?
-Romatizmal hastalıklar
-Kan hastalıkları
-Sinir sistemi hastalıkları
-Kalp ve damar hastalıkları
-Bağ dokusu hastalıkları
-Alerjik hastalıklar
-Tümör tedavileri
-Karaciğer hastalıkları
-Böbrek ve idrar yolu hastalıkları
-Hormonal hastalıklar
-Zehirlenmeler ve sıcak çarpmaları
-Göz hastalıkları
-Şoklar
-Astım belirtilerin ortadan kaldırılmasında
-Ciddi astım krizlerinde
Kortizonun Yan Etkileri Nelerdir?
Tedaviye bağlı Cushing Sendromu: Omuzlar ve karında yağ
toplanması, vücutta su ve tuz tutulumuna bağlı ödem ve tansiyon yükselmesi,
kemik erimesi, kaslarda erime gibi problemler görülür.
Psikolojik bozukluklar: Depresyon görülebilir. Bu gibi
durumlar anksiyete ile birlikte yemek yemeye fazla yönelmemize neden olabilir.
Antidepresan kullanıyorsanız bu metabolizmanızın yavaşlamasına neden
olacağından kilo almanız kolaylaşır.
Ülser oluşumu: Kortizon mide asit salgısını artırırken,
koruyucu mukus tabakasını da bozar. Ayrıca yara etrafında yara dokusunu
oluşturacak olan hücrelerin de aktivitelerini azalttığı için ülser oluşumuna
neden olur.
Şeker hastalığı oluşumu: Kortizon kan şekerinin kullanılmasını
sağlayan hormon olan insülinin etkilerine zıt etki ederek kan şekerini
yükseltir. Yatkın kişilerde şeker hastalığı görülebilir. Gebelerde kortizon
kullanımı gebelik şeker hastalığının ortaya çıkma riskini artırır.
Ödem ve yüksek tansiyon: Kortizon vücutta su ve tuz
tutulumuna neden olur. Su ve tuz tutulması özellikle böbrek, kalp yetmezliği ve
hipertansiyon hastalarında belirgin sorunlar yaratabilir.
Hastalıkların yanı sıra vücutta ödem ve yağ artışına sebep
olmaktadır bu nedenle kilo artışı gözlenmektedir. Vücutta fazla tuz ve sıvı
tutulmasına sebep olmaktadır. Özellikle kan şekerine yaptığı etkiden dolayı yağlanmayı
oldukça arttırmaktadır.
Kortizon Kullanımında Nasıl Beslenilmeli?
Kortizon vücutta fazlaca tuz
tutulmasına sebep olduğu için düşük sodyumlu beslenilmeli yani tuz olabildiğince
azaltılmalıdır. Kortizon aynı zamanda böbreklerde suyu ve tuzu tutarken
potasyum atılmasına da sebep olmaktadır. Potasyum eksikliği ise bazı
hormonların işlevinin azalmasına ve özellikle kasların kasılma işlevine olumsuz
yönde etki etmektedir. Hem potasyum alımını arttırmak hem de vücuttaki ödem
oluşumunu engelleyebilmek için mevsimine uygun taze sebze ve meyve tüketiminin
arttırılması gerekiyor. Bunun yanı sıra tüm konserveler, midye, karides, havyar
gibi deniz ürünleri, jambon gibi şarküteri ürünleri, domuz eti, sakatatlar,
kereviz, rokfor, kaşar, otlu peynir vb. tuzlu peynirler, süt tozu, tuzlu veya
peynirli krakerler, patlamış mısır ve türevleri, böreklik yufka, kahvaltılık
tuzlu margarinler, salata sosları, kabartma tozu, hazır çorbalar, ketçap ve
turşu sodyum içeriği çok yüksek besinlerdir. Bu besinleri kortizon kullanırken
tüketmemeniz gerekiyor.
Vücutta ödemin yanında fazla yağ
birikimi olduğundan da bahsetmiştim bu nedenle tatlı ve yağlı besinlerden,
hazır yiyeceklerden de uzak durulması gerekiyor.
Uzun kortizon tedavilerinde kalsiyum
eksikliğine bağlı kemik erimesi görülebilmektedir. Bu nedenle düzenli bir
şekilde kemiklerdeki mineral oranının ölçümü yaptırılmalı eğer gerekliyse kalsiyum
desteğine başlanmalıdır .Tedavi süresince kalsiyum açısından zengin
beslenilmesi gerekmektedir. Kalsiyumdan zengin besinler; süt, yoğurt ve tuzsuz
peynirler, sebzeler, soya ürünleri, kuru baklagiller, fındık, küçük
balıklardır.
Kortizon kullananlarda, iştah
açılması görülür. Bunun nedeni ise vücudumuzdaki şeker metabolizmasının
bozulmasıdır. Böylece iştah tetiklenir, şişmanlığın önü açılır. Bu nedenle
oldukça dikkatli davranılmalı ve gerektiğinde diyetisyen eşliğinde kişiye özel
beslenme planı oluşturulmalıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder